Koszt badań

Pracochłonność i koszty badań archeologicznych zależą od:

• lokalizacji badań (tereny niezabudowane, tereny zabudowane, miasto)
• ogólnej powierzchni badań
• rodzaju i zakresu badań zaleconych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
• czasu, jaki przewidziano na ich realizację (ew. czasu trwania prac ziemnych w przypadku nadzorów archeologicznych)
• charakteru podłoża macierzystego na obszarze badań (piasek, glina, ił)
• klasyfikacji funkcjonalnej stanowiska archeologicznego (np. relikty dawnej osady, cmentarzyska)
• specyfiki kulturowo-chronologicznej materiału zabytkowego
• stopnia skomplikowania nawarstwień kulturowych (ilości wyróżnianych osadniczych faz kulturowo-chronologicznych)
• form i rozmiarów reliktów osadnictwa (obiektów, warstw kulturowych), stopnia ich koncentracji oraz stopnia nagromadzenia ruchomego materiału zabytkowego (np. fragmentów naczyń glinianych, kości, przedmiotów z metali itp.).

Są to „parametry”, w dużej mierze nieprzewidywalne aż do czasu zakończenia właściwych badań. Od nich zależy z kolei głębokość eksploracji substancji zabytkowej, a także ilość czasu potrzebna na terenową dokumentację i eksplorację oraz sporządzenie końcowego opracowania wyników badań. Dla szacowania kosztów badań wykopaliskowych istotną jest także pora roku, w jakiej są one realizowane. W okresie późnojesiennym i zimowym prace archeologiczne, takie jak np. ręczne podczyszczanie wykopów czy eksploracja obiektów, mogą przebiegać nieco wolniej i wymagać większych nakładów pracy niż w podczas cieplejszych pór roku.

Specyfika badań archeologicznych sprawia, że ich rezultat, aż do zakończenia, pozostaje w dużej mierze niewiadomą. Precyzyjne oszacowanie przewidywanych kosztów badań przed ich realizacją nie jest zatem możliwe. Możemy je tylko szacować z mniejszym lub większym prawdopodobieństwem. Ustalanie kosztów i ceny tego typu badań jest więc zawsze obarczone pewnym ryzykiem. Z tego względu wycena kosztów badań wymaga każdorazowo indywidualnej kalkulacji, poprzedzonej rzetelną analizą każdego konkretnego przypadku.

Ustalana na podstawie powyższych zmiennych cena badań obejmuje również koszty sporządzenia sprawozdań i końcowego opracowań wyników badań. W praktyce badań archeologicznych przyjęło się, że około jednej trzeciej całościowych kosztów badań przypada na czas i środki przeznaczone na opracowanie wyników badań. Ta część badań jest realizowana już po zakończeniu etapu badań terenowych i nie ma na nie wpływu.  Pełne opracowanie końcowe wyników badań może zająć od kilku miesięcy do nawet dwóch lat od czasu zakończenia badań terenowych. Opracowanie takie zawiera analizę kulturowo-chronologiczną stanowiska, charakterystykę reliktów osadnictwa i zrejestrowanych artefaktów, wyniki ewentualnych ekspertyz przyrodniczych, fizykochemicznych, historycznych oraz wnioski płynące z badań.